Λαγάνα με μαγιά ή με φυσική προζύμι !!
Ναι... είμαι βέβαιος ότι όλοι αναρωτηθήκατε γιατί αυτός ο τίτλος "Λαγάνα με μαγιά" !! Θα είπατε.... "με μαγιά θα την κάνεις... πως αλλιώς" ??
Λάθος σκέψη όμως, όταν γνωρίζεις ότι παραδοσιακά η λαγάνα είναι στην ουσία ένας "άζυμος άρτος" και τίποτα παραπάνω. Το ζυμάρι δηλαδή δεν περιείχε καθόλου προζύμι (Στο τέλος του άρθρου σας παραθέτω την ιστορία της Λαγάνας όπως την βρήκα στο ιντερνετ) !!
Σήμερα πλέον όλοι μας την φτιάχνουμε με μαγιά, που της δίνει μια ποιο αναλάφρη - αφράτη υφή !!
Πώς φτιάχνεται
Η παραδοσιακή συνταγή “ζητά” μόνο αλεύρι, νερό, αλάτι, κάποια μυρωδικά, όπως γλυκάνισο για άρωμα και φυσικά, άφθονο σουσάμι (λευκό και μαύρο) στην επιφάνειά της !!
Η συνταγή
420 γρ. αλεύρι για όλες της χρήσης
130 γρ. κίτρινο (για ζυμωτά - σκληρό αλεύρι)
1 φακελάκι μαγιά ή 100γρ φυσική προζύμι
4 κ.σ. λάδι
1 κ.γ. αλάτι
1 κ.γ. ζάχαρη (ή 1 κ.γ. μέλι)
1-2 κ.γ. ταχίνι
μισό κ.γ. γλυκάνισο σκόνη
330 gr νερό
Σουσάμι
(σ.σ. την έχω δοκιμάσει και με αλεύρι για όλες της χρήσης αποκλειστικά, και βγήκε εξίσου καλή)
Εκτέλεση
Σε ένα μπολ κοσκινίζουμε τα άλευρα μας.
Προσθέτουμε την μαγιά, και την ζάχαρη ! Ανακατεύουμε τα υλικά καλά, και μετά προσθέτουμε το αλάτι και ξανά ανακατεύουμε !! Προσθέτουμε τον γλυκάνισο !!
Ανοίγουμε λάκκο στην μέση και ρίχνουμε το χλιαρό νερό (35 βαθμούς max), το ταχίνι και το λάδι !! Σιγά σιγά και με κυκλικές κινήσεις ενώνουμε τα υλικά μας !!
Ζυμώνουμε για 10-15 λεπτά, μέχρι το ζυμάρι μας να μην κολλά στα χέρια μας !!
Αν είναι απαραίτητο, μέχρι να φτάσουμε στο αποτέλεσμα που θέλουμε, προσθέτουμε πολύ λίγο αλεύρι !!
Αφήνουμε το ζυμάρι να ξεκουραστεί σε ζεστό μέρος (εγώ το έβαλα μπροστά στην ξυλόσομπα - φώτο) ! διαφορετικά αν βιαζόμαστε ανάβουμε τον φούρνο στους 30 βαθμούς, για 20 λεπτά ώστε να βοηθήσουμε για γρήγορο ανέβασμα !
Αφού φουσκώσει το ζυμάρι, το βγάζουμε στον πάγκο και το ξεφουσκώνουμε ! πλάθουμε σε σχήμα λαγάνας με τον πλάστη ή τραβώντας το ζυμάρι !! Αφήνουμε για μισή ώρα να φουσκώσει εκ' νέου σε ζεστό μέρος (διπλοανέβασμα) !
Οταν φουσκώσει δημιουργούμε βαθουλώματα σε όλη την επιφάνεια της Λαγάνας μας ! Ψεκάζουμε με λίγο νερό και πασπαλίζουμε το σησάμι μας σε όλη την επιφάνεια ! Αν θέλουμε ρίχνουμε και μαυροσίσαμο ! Αφήνουμε για 30 λεπτά να ανέβει λιγάκι ακόμα !!
Προθερμένουμε τον φούρνο στους 170 βαθμούς και ψήνουμε για 30 λεπτά περίπου μέχρι να ροδίσουν !!
Φώτο !!
Το παραδοσιακό έθιμο της λαγάνας παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο στο νηστίσιμο τραπέζι της Καθαράς Δευτέρας. Με αφορμή λοιπόν αυτή την ιδιαίτερη μέρα ας γνωρίσουμε αναλυτικότερα την ιστορία της, που χάνεται στους αιώνες.
Η λαγάνα είναι άζυμος άρτος ,δηλ. παρασκευάζεται χωρίς προζύμι. Τέτοιος άρτος πρόχειρος εχρησιμοποιήθη από τους Ισραηλίτες κατά τη νύχτα της Εξόδου τους από την Αίγυπτο υπό την αρχηγία του Μωυσή. Έκτοτε επιβαλλόταν από το Μωσαικό Νόμο για όλες τις ημέρες της εορτής του Πάσχα, μέχρι που ο Χριστός στο τελευταίο του Πάσχα ευλόγησε τον ένζυμο άρτο.
Η ιστορία της λαγάνας διατρέχει όλη τη διατροφική παράδοση από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Ο Αριστοφάνης στις "Εκκλησιάζουσες" λέει "Λαγάνα πέττεται" δηλ ."Λαγάνες γίνονται". Ο δε Οράτιος στα κείμενά του αναφέρει τη λαγάνα ως "Το γλύκισμα των φτωχών". Το έθιμο της λαγάνας παρέμεινε αναλλοίωτο ανά τους αιώνες και συνηθίζεται να παρασκευάζεται με μεράκι από τον αρτοποιό της γειτονιάς, τραγανή λαχταριστή και σουσαμένια και καταναλώνεται κατά την Καθαρά Δευτέρα, την Πρωτονήστιμη Δευτέρα της Σαρακοστής. Η ονομασία της "Καθαρά" προήλθε από τη συνήθεια που είχαν οι νοικοκυρές το πρωί της ημέρας αυτής, να πλένουν με ζεστό νερό και στάχτη όλα τα μαγειρικά σκεύη, ως "ημέρα κάθαρσης". Στη συνέχεια τα κρεμούσαν στη θέση τους όπου και παρέμεναν μέχρι τη λήξη της νηστείας. Επίσης κατά την ημέρα αυτή εξέρχονταν όλοι οικογενειακώς στην ύπαιθρο και έστρωναν κάτω στη γη και έτρωγαν νηστίσιμα φαγητά όπως χαλβά, ελιές, ταραμά και λαγάνα.
Από την Καθαρά Δευτέρα προετοιμάζεται ο άνθρωπος μετά τις εορτές και την καλοφαγία των Απόκρεων, να καθαρίσει την ψυχή και το σώμα του για να φτάσει στο τέρμα δηλ. στο Πάσχα και να αναστηθεί ξανά με την Ανάσταση του Κυρίου. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η λαγάνα που έχει το σχήμα της "κυρα-Σαρακοστής",που παριστάνει μια μακριά γυναίκα που έχει ένα σταυρό στο κεφάλι, δεν έχει στόμα γιατί είναι όλο νηστεία.Τα χέρια της είναι σταυρωμένα για τις προσευχές, έχει επτά πόδια που συμβολίζουν τις επτά εβδομάδες της νηστείας. Έθιμο που συνηθιζόταν για να μετρούν το χρόνο κατά την περίοδο της Σαρακοστής ήταν κάθε Σάββατο να κόβουν το ένα πόδι και το τελευταίο το έκοβαν το Μ.Σάββατο όπου το έκρυβαν σε ένα ξερό σύκο ή σε ένα καρύδι και όποιος το έβρισκε ήταν ο τυχερός της επόμενης χρονιάς.
Η νόστιμη και λαχταριστή για όλους μας λαγάνα είναι ένα προιόν άξιο σεβασμού και με πραγματική πλούσια ιστορία, θα είναι μεγάλη απώλεια για τις επερχόμενες γενεές να ξεχάσουν τις παραδόσεις μας, να ξεχάσουν τις παλιές σαρακοστιανές μυρουδιές. Οι αρτοποιοί της γειτονιάς πιστοί στις παραδόσεις μας παρασκευάζουν την Καθαρά Δευτέρα τη λαγάνα συμβάλλοντας έτσι στη διατήρηση του εθίμου, ώστε οι νέες γενεές να έχουν την ευκαιρία να ακούσουν, να μυρίσουν και να γευτούν τη Σαρακοστή γιατί οι Σαρακοστιανές μυρωδιές είναι έμμεσοι φορείς μιας βαθιάς πνευματικότητας.
Θα χαρώ πολύ, να μου γράψετε τη γνώμη σας, γι᾿αυτή τη συνταγή.
Αν την φτιάχνετε κι εσείς, αλλά με άλλο τρόπο, γράψτε τι διαφορετικό κάνετε και ποια υλικά χρησιμοποιείτε !!!!
Κοινοποιήστε την συνταγή στους φίλους σας !!!
